دنده زنجیر
زندگی روانتر ، آرامتر ، کارآمدتر ، کم اصطکاک و دقیق
دنده زنجیره در کنار زنجیر صنعتی یکی از اجزای مهم ماشین آلات و تجهیزات صنعتی میباشد که برای انتقال حرکت و توان از یک شفت به شفت دیگر استفاده می شوند. این قطعات با داشتن سطوح دندانه دار با تراشکاری و سایر فرآیندها ساخته می شوند و در صنایع مختلف برای انتقال حرکت دورانی، کاهش یا افزایش سرعت، انتقال نیرو و سایر کاربردها استفاده می شوند.
محاسبات دنده زنجیر و انتخاب چرخ دنده صنعتی مناسب به دلیل نقش مهمی که در انتقال حرکت و قدرت دارند از اهمیت بالایی برخوردار است. در انتخاب چرخ دنده زنجیر مناسب باید به نکات زیر توجه کرد:
- نوع دنده زنجیر: دنده زنجیرهای صنعتی را می توان به چند نوع تقسیم کرد. دو نوع اصلی چرخ دنده ها چرخدنده های خاردار هستند که دندانه های آنها در یک خط مستقیم قرار دارند و چرخدنده های مخروطی که دندانه های آنها مخروطی است. همچنین چرخ دنده های دندانه دار را می توان به انواع دیگری مانند چرخ دنده های حلزونی، چرخ دنده های مخروطی مارپیچی و چرخ دنده های زاویه دار تقسیم کرد.
- نسبت دنده زنجیر: نسبت دنده تعداد دندانه های دنده های مختلف را بیان می کند و نسبت سرعت و قدرت انتقال بین دو شفت را مشخص می کند. با تغییر تعداد دندانه ها در دنده های مختلف می توان قدرت و سرعت را به نوعی تغییر داد.
- دندان ها و نیمرخ: دندان های دنده زنجیرها دقیقا بریده می شوند تا به نیمرخ مشخص و دقیقی برسند. پروفیل دندان ها به نوع چرخ دنده بستگی دارد و می تواند مستقیم یا غیر مستقیم باشد.
- مواد: دنده زنجیرهای صنعتی ممکن است از مواد مختلفی مانند فولاد، آلومینیوم، برنز، فلزات ضد زنگ و غیره تولید شوند. انتخاب مواد به ویژگی های عملکردی و محیط کار چرخ دنده بستگی دارد.
- روش های ساخت: چرخ دنده های صنعتی با استفاده از تراشکاری، عملیات حرارتی، ماشینکاری دقیق و سایر فرآیندها ساخته می شوند. توانایی ساخت دقیق چرخ دنده ها برای عملکرد بهینه بدون شکست بسیار مهم است.
انواع دنده زنجیر
دنده زنجیر صنعتی به عنوان یکی از اجزای مهم در ماشین های صنعتی استفاده می شود و در انواع مختلف و با آلیاژهای مختلف قابل طراحی می باشد. در زیر انواع مهم چرخ دنده های زنجیره ای صنعتی:
1. دنده زنجیر تکی (Single Strand Sprockets): در این نوع چرخ دنده ها زنجیر فقط به یک دنده متصل می شود و در صورت نیاز به تغییر نسبت چرخش، انتخاب اندازه چرخ دنده تغییر می کند.
2. دنده زنجیر دبل (Double Strand Sprockets): در این نوع چرخ دنده ها دو زنجیر به یک چرخ دنده متصل می شوند و نسبت چرخش بین دو زنجیر معمولاً یکسان است.
3. دنده زنجیر بیرونی (External Tooth Sprockets): در این نوع چرخ دنده ها، چرخ دنده های بیرونی دندانه دار بوده و زنجیر از طریق چرخ دنده ها به هم متصل می شود.
4. دنده زنجیره داخلی (Internal Tooth Sprockets): در این نوع چرخ دنده ها، چرخ دنده های داخلی دندانه دار بوده و زنجیر از داخل چرخ دنده ها به هم متصل می شود.
5. دنده زنجیر دو ردیفه (Double-Row Sprockets): این نوع چرخ دنده ها دارای دو ردیف دندانه هستند که به دو زنجیر متصل می شوند و برای بارهای سنگین و انتقال قدرت بیشتر مناسب هستند.
6. دنده زنجیره کمکی (Idler Sprockets): این نوع چرخ دنده ها برای تنظیم کشش زنجیر و جلوگیری از شلی زنجیر استفاده می شوند و عمدتاً به عنوان چرخ دنده های کمکی استفاده می شوند.
عوامل موثر در قیمت دنده زنجیر
شرایط محیط کار
زنجیر باید در برابر شرایط مختلف محیطی مانند خوردگی، رطوبت و ... مقاوم باشد بنابراین باید شرایط محیط کار را در نظر بگیرید. به عنوان مثال، اگر چرخ دنده زنجیر در معرض خوردگی است، باید چرخ دنده زنجیری را انتخاب کنید که مقاومت در برابر خوردگی بالایی داشته باشد.
سرعت
دنده زنجیرها باید بتوانند سرعت مورد نیاز را تحمل کنند. بنابراین، باید سرعت مورد انتظار را در نظر بگیرید. به عنوان مثال، اگر از چرخ دنده زنجیر برای انتقال نیروی یک ماشین پرسرعت استفاده می شود، باید چرخ دنده ای را انتخاب کنید که بتواند سرعت مورد نیاز را تحمل کند.
مقدار بار
چرخ دنده ها باید بتوانند بار مورد نیاز را تحمل کنند. بنابراین، باید میزان بار مورد انتظار را در نظر بگیرید. به عنوان مثال، اگر از دنده زنجیر برای انتقال نیروی یک موتور سنگین استفاده می شود، باید چرخ دنده ای را انتخاب کنید که تحمل بار مورد نظر را داشته باشد.
نوع کاربری
چرخ دنده ها در انواع مختلف برای کاربردهای مختلف تولید می شود. بنابراین، قبل از انتخاب چرخ دنده زنجیر، باید نوع کاربرد آن را تعیین کنید. به عنوان مثال چرخ دنده های زنجیر کشاورزی باید مقاومت بالایی در برابر خوردگی و سایش داشته باشند. چرخ دنده های صنعتی باید توانایی تحمل بارهای سنگین را داشته باشند. دنده زنجیرهای معدنی باید مقاومت بالایی در برابر ضربه داشته باشند. چرخ دنده های وسایل نقلیه باید سرعت بالایی داشته باشند.